In Nederland gaan jaarlijks veel mensen met kind(eren) uit elkaar. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) ging het in 2021 om ongeveer 44.000 kinderen.
Ik zie in mijn praktijk vaak ouders die uit elkaar gaan en zoekende naar het vormgeven van de omgang tussen het kind (daar waar kind staat, wordt ook kinderen bedoeld) en de andere ouder. Ook binnen de rechtbank heb ik vaak ouders zien worstelen met omgang na beëindiging van een huwelijk of relatie. Een scheiding brengt een grote verandering in de gezinssituatie met zich en dit heeft naast de impact op de ouders, ook impact op het kind. Het is daarom logisch dat ouders, in een tijd waarin onzekerheid en onduidelijkheid is, zich afvragen hoe de omgang vorm moet krijgen en wanneer het juiste moment is voor het opstarten van de omgang. In deze blog lees je hier meer over.
De Wet
In de wet staat dat ouders en het kind het recht hebben op omgang met elkaar. Het is zo belangrijk dat de wetgever sinds 2009 het verplicht heeft gested voor ouders – die getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben – om met elkaar afspraken te maken over het kind en deze afspraken vast te leggen in een ouderschapsplan.
Kind en scheiding
Bij een scheiding komt de constructie waarop jullie als ouders met jullie kind, een gezin hebben opgebouwd, ineens op losse schroeven te staan. Het is logisch dat dit jullie gezin behoorlijk uit balans kan brengen. Er vindt een verschuiving plaats in het gezinssysteem. Daar waar jullie samen in één huis voor jullie kind zorgden en waar een zekere ritme, structuur en duidelijkheid was, is er ineens niet meer. Er komen veel vragen op jullie af: hoe gaat de situatie er straks uitzien op financieel gebied? Waar ga ik wonen? Op welke school komt ons kind? Hoe doen we het met de opvang voor ons kind? Wat als er nieuwe partners komen? etc. Dit zijn allemaal logische vragen voor deze fase waarin alles op losse schroeven staat.
Ex-partner versus Ouder
Als ouder wil je dat je kind op de eerste plaats komt. Dit is niet altijd gemakkelijk in een periode waarin zoveel verandert en emoties een grote rol spelen. In een tijd waarin veel verandert, willen ouders vaak hun kind beschermen tegen nog meer veranderingen. Het komt hierdoor regelmatig voor dat de ene ouder op de rem trapt en het kind niet de ruimte en stimulans geeft om bij de andere ouder te mogen zijn. Dit gebeurt vaak met de beste bedoeling. Hiermee wijs je echter als ouder indirect de andere ouder af en een deel van jullie kind.
In een scheiding vermengen de rollen van jullie als ouder en als (ex)partners zich met elkaar. De emoties die opkomen in de verhouding van man-vrouw (man-man, vrouw-vrouw) nemen de overhand in jullie rol als vader-moeder (vader-vader, moeder-moeder). Door je te realiseren dat je als (ex)partners uit elkaar gaat/bent en dat je rol als vader of moeder voor altijd is, stap je in je kracht als ouder. Vanuit deze ouderrol weet je wat het allerbeste is voor jullie kind.
Verandering, onzekerheid en onduidelijkheid
Het is belangrijk om je als ouder te realiseren dat een scheiding altijd impact heeft op het kind. Vooral op jonge leeftijd kan een kind niet overzien wat voor hem/haar verandert. Iedere vorm van verandering brengt aan het begin onduidelijkheid en onzekerheid met zich en zeker als het gaat om verandering in de vertrouwde gezinssituatie. Dit geldt ook voor andere veranderingen in ons leven en in het leven ons kind, zoals bijvoorbeeld verlies van baan, gezondheidsproblemen of een verhuizing. Door je als ouder bewust van te zijn dat elke vorm van verandering tijd nodig heeft om weer als normaal onderdeel van het leven te worden gezien, kan rust brengen. Voor het kind is het belangrijk te ervaren en te voelen dat, ondanks de scheiding, papa en mama er altijd voor hem/haar zijn. Als ouders kan je hiervoor zorgen door rust, duidelijkheid en structuur te bieden. En vooral beschikbaar zijn als liefdevolle ouder.
Omgangsregeling en het juiste moment
Vaak krijg ik de vraag wat een normale omgangsregeling is en daaraan gekoppeld wordt benoemd dat een weekend in de twee weken als een normale regeling geldt. Vaak wordt gedacht dat twee soorten regelingen mogelijk zijn. De ene regeling van een weekend in de twee weken en een andere regeling waarbij het kind een week bij de ene ouder is en een week bij de andere ouder. Deze mogelijkheden komen in de praktijk regelmatig voor. Dit betekent uiteraard niet dat alleen deze opties mogelijk zijn. Als ouders weten jullie als geen ander wat het beste is voor jullie kind. Dit kan ook betekenen dat het aan het begin ook zoeken en ervaren is, welke regeling het beste voor jullie en jullie kind. Mijn ervaring is dat ouders het vaak spannend vinden om de omgang voor de eerste keer af te spreken omdat nog zoveel onduidelijk en onzeker is. Tegelijkertijd merk ik in de praktijk dat als ouders eenmaal de stap hebben gezet en daarwerkelijk omgang heeft plaatsgevonden, rust en vertrouwen ontstaat.
Als je uit elkaar gaat en jullie hebben een kind, wacht dan niet te lang met het maken van afspraken hierover. Het is niet altijd gemakkelijk en toch brengt het rust als jullie daar als ouders samen over in gesprek gaan en afspraken kunnen maken die volledig op jullie situatie en kind zijn afgestemd.
Afspraken maken over omgang tussen ouders en het kind is maatwerk. Ieder mens en kind is uniek en dat zijn jullie dus ook!
